ඔබ දැනටමත් ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය මංසන්ධි පිළිබඳව අසා අැති. නමුත් දුම්රිය මංසන්ධියක් යනු කුමක්ද?
දුම්රිය මංසන්ධියක් යනු එක් දුම්රිය මාර්ගයක පැමිණෙන දුම්රියක් තවත් දුම්රිය මාර්ගයක ට මාරු වී ගමන් කළ හැකි ස්ථානයකි. මින් අදහස් කරනුයේ මංසන්ධි දුම්රිය ස්ථානයක් වෙත දුම්රිය මාර්ග දෙකක් හෝ වැඩි ගණනක් ළඟා වන බවයි. නමුත් ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය මාර්ග පද්ධතිය තුළ දක්නට ලැබෙනුයේ මාර්ග දෙකක් මුණ ගැසෙන මංසන්ධි පමණි.
මුළින්ම අප ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය මාර්ග මොනවාදැයි හඳුනා ගනිමු.
වර්තමානයේ කොළඹ කොටුව දුම්රිය ස්ථානය ශ්‍රී ලංකා දුම්රිය මාර්ග පද්ධතියේ කේන්ද්‍රස්ථානය ලෙස සැලකේ. නමුත් අාරම්භක අවධියේ, එනම් පළමු දුම්රිය ගමන සිදුවූ 1864 වසරේ සිට 20 වන සියවසේ මුල් දශකය දක්වා ප්‍රධාන මාර්ගයේ පළමු දුම්රිය ස්ථානය වූයේ කොළඹ පර්යන්ත දුම්රිය පොළ යි. (Colombo_Terminus_railway_station).
කලක් මෙම පර්යන්ත දුම්රිය පොළ ගොඩනැගිල්ල ශ්‍රී ලංකා දුම්රිය ක‍ෞතුකාගාරය ලෙස භාවිතා කළ අතර දැනට කඩුගන්නාව දුම්රිය ස්ථානයට යාබද ව ශ්‍රී ලංකා දුම්රිය ක‍ෞතුකාගාරය විවෘත කර අැත.
ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය මාර්ග
(පිළිවෙලින් මාර්ග අංකය - භාවිතා වන නම - අාරම්භය - කෙළවර දැක්වේ.)
සේවා අවශ්‍යතා සඳහා විශේෂයෙන් යෙදූ මාර්ග දෙකක් ද අැත. එනම්,
මංසන්ධියකින් ආරම්භ නොවන තවත් දුම්රිය මාර්ගයක් ඇත.
එ් අනුව වර්තමානයේ ශ්‍රී ලංකාවේ මගී ප්‍රවාහන දුම්රිය මාර්ග දහයක් සහ දුම්රිය මංසන්ධි නවයක් ක්‍රියාකාරීත්වයේ පවතී. නානු ඔය සහ අවිස්සාවේල්ල දුම්රිය ස්ථාන අදටත් භාවිතා වූව ද තව දුරටත් ඒවා මංසන්ධි ලෙස ක්‍රියාත්මක නොවෙයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය මංසන්ධි
සියලුම මාර්ග පුළුල් අාමාන (Broad gauge) (අඩි 5 අඟල් 6) වේ. අතහැර දමූ රත්නපුර සහ උඩුපුස්සැල්ලාව මාර්ග ත් පැරණි කැළණි වැලී මාර්ගය මුළුමනින්ම ත් පටු අාමාන (Narrow gauge) (අඩි 2 අඟල් 6) ගනයට අයත් විය. කලකට ඉහත පුංචි කෝච්චිය නමින් හැඳින්වූයේ මෙම පටු අාමාන මාර්ගයේ ගමන් ගත් දුම්රිය යි. එ් පිළිබඳ වැඩිදුර තොරතුරු "කැළණි වැලී මාර්ගයේ චාරිකා සටහන්" ලිපියෙන් බලාපොරොත්තු වන්න.
දුම්රිය මංසන්ධියක් යනු එක් දුම්රිය මාර්ගයක පැමිණෙන දුම්රියක් තවත් දුම්රිය මාර්ගයක ට මාරු වී ගමන් කළ හැකි ස්ථානයකි. මින් අදහස් කරනුයේ මංසන්ධි දුම්රිය ස්ථානයක් වෙත දුම්රිය මාර්ග දෙකක් හෝ වැඩි ගණනක් ළඟා වන බවයි. නමුත් ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය මාර්ග පද්ධතිය තුළ දක්නට ලැබෙනුයේ මාර්ග දෙකක් මුණ ගැසෙන මංසන්ධි පමණි.
මුළින්ම අප ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය මාර්ග මොනවාදැයි හඳුනා ගනිමු.
වර්තමානයේ කොළඹ කොටුව දුම්රිය ස්ථානය ශ්‍රී ලංකා දුම්රිය මාර්ග පද්ධතියේ කේන්ද්‍රස්ථානය ලෙස සැලකේ. නමුත් අාරම්භක අවධියේ, එනම් පළමු දුම්රිය ගමන සිදුවූ 1864 වසරේ සිට 20 වන සියවසේ මුල් දශකය දක්වා ප්‍රධාන මාර්ගයේ පළමු දුම්රිය ස්ථානය වූයේ කොළඹ පර්යන්ත දුම්රිය පොළ යි. (Colombo_Terminus_railway_station).
කලක් මෙම පර්යන්ත දුම්රිය පොළ ගොඩනැගිල්ල ශ්‍රී ලංකා දුම්රිය ක‍ෞතුකාගාරය ලෙස භාවිතා කළ අතර දැනට කඩුගන්නාව දුම්රිය ස්ථානයට යාබද ව ශ්‍රී ලංකා දුම්රිය ක‍ෞතුකාගාරය විවෘත කර අැත.
ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය මාර්ග
(පිළිවෙලින් මාර්ග අංකය - භාවිතා වන නම - අාරම්භය - කෙළවර දැක්වේ.)
- ප්‍රධාන මාර්ගය - කොළඹ කොටුව - බදුල්ල
- මාතලේ මාර්ගය - පේරාදෙණිය සන්ධිය - මාතලේ
- පුත්තලම මාර්ගය - රාගම - නූර් නගර්
- උතුරු මාර්ගය - පොල්ගහවෙල - කන්කසන්තුරය
- මන්නාරම මාර්ගය - මැදවච්චිය - තලෙෙමන්නාරම් තොට
- මඩකළපු මාර්ගය - මහව සන්ධිය - මඩකළපුව
- ත්‍රිකුණාමලය මාර්ගය - ගල්ඔය සන්ධිය - ත්‍රිකුණාමලය
- මුහුදුබඩ මාර්ගය - කොළඹ කොටුව - මාතර
- කැළණි වැලී මාර්ගය - මරදාන - අවිස්සාවේල්ල
- මිහින්තලේ මාර්ගය - මිහින්තලේ සන්ධිය - මිහින්තලේ
- රත්නපුර මාර්ගය - අවිස්සාවේල්ල - ඕපනායක
- උඩුපුස්සැල්ලාව මාර්ගය - නානුඔය - රාගල
- කැළණි වැලී මාර්ගය - අවිස්සාවේල්ල - යටියන්තොට
- කොළොන්නාව තෙල් ගබඩා සංකීර්ණය - ඔරුගොඩවත්ත බටහිර සන්ධිය - කොළොන්නාව
- මුත්වාල් (වරාය) මාර්ගය - ඔරුගොඩවත්ත නැගෙනහිර සන්ධිය - ග්‍රෑන්ඩ්පාස්, පිටකොටුව
සේවා අවශ්‍යතා සඳහා විශේෂයෙන් යෙදූ මාර්ග දෙකක් ද අැත. එනම්,
- ප්‍රධාන මාර්ගයේ අඹේපුස්ස සිට කළුගල් නිධියක් වෙත දිවෙන මාර්ගය.
- පුත්තලම මාර්ගයේ පාලාවි සිට හොල්සිම් සිමෙන්ති කර්මාන්ත ශාලාව වෙත දිවෙන මාර්ගය.
මංසන්ධියකින් ආරම්භ නොවන තවත් දුම්රිය මාර්ගයක් ඇත.
- කටුණායක ගුවන් තොටුපල - පුත්තලම මාර්ගයේ කටුණායක ආයෝජන ප්‍රවර්ධන කළාපය දුම්රිය ස්ථානය අසලින් ආරම්භ වේ.
එ් අනුව වර්තමානයේ ශ්‍රී ලංකාවේ මගී ප්‍රවාහන දුම්රිය මාර්ග දහයක් සහ දුම්රිය මංසන්ධි නවයක් ක්‍රියාකාරීත්වයේ පවතී. නානු ඔය සහ අවිස්සාවේල්ල දුම්රිය ස්ථාන අදටත් භාවිතා වූව ද තව දුරටත් ඒවා මංසන්ධි ලෙස ක්‍රියාත්මක නොවෙයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය මංසන්ධි
- පේරාදෙණිය සන්ධිය
- රාගම
- පොල්ගහවෙල
- මැදවච්චිය
- මහව සන්ධිය
- ගල්ඔය සන්ධිය
- කොළඹ කොටුව
- මරදාන
- මිහිනතලේ සන්ධිය
- අවිස්සාවේල්ල (ක්‍රියාත්මක නොවේ)
- නානු ඔය (ක්‍රියාත්මක නොවේ)
- බදුල්ල
- මාතලේ
- නූර් නගර්
- කන්කසන්තුරය
- තලෛ මන්නාරම් තොට
- මඩකළපුව
- ත්‍රිකුණාමලය
- මාතර
- අවිස්සාවේල්ල
- මිහින්තලේ
සියලුම මාර්ග පුළුල් අාමාන (Broad gauge) (අඩි 5 අඟල් 6) වේ. අතහැර දමූ රත්නපුර සහ උඩුපුස්සැල්ලාව මාර්ග ත් පැරණි කැළණි වැලී මාර්ගය මුළුමනින්ම ත් පටු අාමාන (Narrow gauge) (අඩි 2 අඟල් 6) ගනයට අයත් විය. කලකට ඉහත පුංචි කෝච්චිය නමින් හැඳින්වූයේ මෙම පටු අාමාන මාර්ගයේ ගමන් ගත් දුම්රිය යි. එ් පිළිබඳ වැඩිදුර තොරතුරු "කැළණි වැලී මාර්ගයේ චාරිකා සටහන්" ලිපියෙන් බලාපොරොත්තු වන්න.
ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය මාර්ග සහ මංසන්ධි by Isuru Premaratne is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
No comments:
Post a Comment